Chi tiết tin

A+ | A | A-

Di tích Lăng mộ Phạm Nhữ Tăng

Người đăng: Quản trị Xuân Phú Ngày đăng: 14:01 | 13/08/2025 Lượt xem: 291

Xã Xuân Phú là vùng đất địa linh nhân kiệt, được khai phá từ rất sớm. Và nơi đây vẫn còn mãi hình bóng của danh tướng Phạm Nhữ Tăng một nhân kiệt của con cháu lúc bấy giờ.

        Tọa lạc tại thôn Hương Quế Nam, xã Xuân Phú. Mộ ông cách nhà thờ Tộc Phạm khoảng 500m về hướng Tây - Nam. Phạm Nhữ Tăng là cháu năm đời Biệt Soái Thượng tướng quân Phạm Ngũ Lão, quê hương bản quán tại làng Phù Ủng, huyện Mỹ Hào, Châu Thượng Hồng, Thừa Tuyên Hải Dương nay là tỉnh Hưng Yên. Tổ bốn đời của ông là Phạm Nhữ Dực đã vào trấn nhậm Châu Thăng, Châu Hoa dưới thời Hồ Hán Thương. Phạm Nhữ Tăng sinh năm 1421, đời vua Lê Nhân Tông, niên hiệu Thái Hòa, ông thi đỗ Đệ nhị Điện Hoằng từ khoa, được phong: Thái Bảo kiêm tri Quân dân chính Sự vụ, năm 1452, ông được phong: Phụ Chánh Tham tướng Phủ, Bình Chương quân quốc trọng sư, tước Quảng Dương Hầu. Đến năm Hồng Đức thứ 2 (1471), vua Lê Thánh Tông hạ chiếu chinh phục Chiêm Thành, lần này nhà vua cũng thân chinh, việc triều chính giao cho các quan đại thần đảm đương. Phạm Nhữ Tăng được vua Lê Thánh Tông phong làm Trung Quân Đô Thống chỉ huy 10 đạo quân: cả thủy, bộ, lãnh ấn tiên phong, tiến công chinh phạt Chiêm Thành. Sau trận này, quân ta đại thắng, chiếm thành Đồ Bàn, bắt sống chúa Chiêm Thành là Trà Toàn. Tháng 6 năm 1471, vua Lê Thánh Tông ban chiếu lấy đất từ đèo Hải Vân đến núi Thạch Bi, khu vực giáp ranh 2 tỉnh Phú Yên - Khánh Hòa (sau sắp xếp là tỉnh Khánh Hoà và Đắk Lắk).

Lăng mộ ngài Phạm Nhữ Tăng

            Ông đã xây dựng bộ máy chính quyền gồm: Thừa Chánh Sử ty: đặt quan cấp Hàm Ngự Sử trông coi việc hành chính; Viện Hiến Sát Sứ ty: coi việc hình sự, xét xử; Đô Tổng  binh Sứ ty: coi việc quân sự. Bộ máy quan lại được xây dựng từ xã đến các phủ, huyện, châu và Thừa Tuyên đạo. Phạm Nhữ Tăng còn chiêu mộ nhân dân, sắp đặt các tướng lĩnh trấn nhậm quy dân, lập ấp. Ông đã xây dựng 5 làng mang tên Hương gọi là Ngũ Hương bao gồm Hương Quế, Hương Lộc, Hương Yên, Hương An, Hương Lư, nay thuộc xã Xuân Phú.

            Theo gia phả dòng họ Phạm, ở thành Bồ Bàn được hơn 6 năm thì Phạm Nhữ Tăng ngã bệnh. Mặc dù ngay khi hay tin, nhà vua đã cho thái y tức tốc đến nơi chăm lo thuốc thang, nhưng do bệnh nặng nên ông không qua khỏi. Ông qua đời vào ngày 21 tháng 2 năm 1478. Sau khi ông qua đời, vua Lê Thánh Tông lấy làm thương tiếc, bèn hạ chiếu ghi

rằng: “Khanh là người có công mở mang bờ cõi, phục vụ ba triều, đã vì triều đình coi trọng, vì đất nước an nguy. Song khanh số sống đã tận, sức cùng không chữa được, thọ bệnh mà chết, ta đây lòng không yên. Khanh khi sống vì nghĩa mà vô tư, vì nước mà ra sức. Ta đối với khanh rất nặng tình, sáu năm yêu nước mến vua, nếm mật nằm gai, con cháu ngày sau thừa hưởng”.

            Thi hài của Phạm Nhữ Tăng được khâm liệm và an táng tại Trường Xà Thành, nay thuộc tỉnh Gia Lai. Vua hạ chiếu cho cả nước để tang 21 ngày. Sáu tháng sau, nhà vua sai Thái lý về quê ông ở phủ Thăng Hoa, tìm huyệt để làm lễ đại táng. Thái lý tìm được huyệt “lục long tranh châu” tại xứ Bàu Sanh làng Hương Quế. Huyệt có tiền án hậu chẫm, có tả Thanh long, hữu Bạch hổ, và phía trước có Minh đường thủy tụ. Nhà vua rất hài lòng nên giáng chiếu cho lục bộ quan viên vào Trường Xà Thành khai quật hài cốt lên đại liệm vào hòm sành, và sắp đặt việc cử hành lễ di quan về công mở rộng bờ cõi Đại Việt về phương Nam nên đã sắc phong cho quê. Lễ di quan cử hành rất trọng thể. Ngài ra lệnh cho thợ xây lăng mộ và trích trí khuê điền một mẫu bảy sào giao cho dân xã Hương Quế ngày đêm hương khói phụng tự. Đích thân nhà vua ngự bút câu đối ngay trước mộ Phạm Nhữ Tăng:

“Nghĩa sĩ uẩn mưu cơ, hiệp lực nhất tâm bình Chiêm quốc.

Miếu đài khai tráng lệ, hương hồn thiên cổ hiển Nam bang”.

Nghĩa là:

“Nghĩa sĩ lắm mưu cơ, góp sức một lòng đánh bại nước Chiêm Thành.

                Miếu đài thêm rạng rỡ, hương hồn ngàn thuở rạng trời Nam”.

Hiện câu đối hai bên mộ này vẫn còn tại khu lăng mộ Phạm Nhữ Tăng. Vua Lê Thánh Tông còn gia phong cho ông là Hoằng Túc trợ võ Đặc tấn phụ quốc, Quảng Dương hầu, Phạm Quý công đại phu

Sau này khi nhà Lê trung hưng, vua Lê Thần Tông niên hiệu Dương Hòa tưởng nhớ công ơn của ông đã có phong tước Chánh Ngự Nam Phương Phạm Ngũ Quân Phò Hựu Thượng Đẳng Thần và cho xây lại lăng mộ. Ngôi mộ của danh tướng Phạm Nhữ Tăng tọa lạc ở địa thế “Lục long tranh châu”, phía trước nhìn ra Bàu Sanh, nơi quanh năm có dòng nước chảy, phía sau tựa vào sườn ngọn Núi Quế. 

            Do tác động của thời gian và sự tàn phá của chiến tranh, khu lăng mộ của ông dần hư hỏng, xuống cấp. Chính quyền địa phương cùng con cháu tộc Phạm đã 4 lần trùng tu sửa chữa vào các năm 1957, 1969 và 1996, 2018. Ngôi mộ hiện tại tọa hướng Tây - Nam nhìn về Đông - Bắc, chất liệu bằng gạch, xây xi măng, trên một diện tích gần 200m2. Năm 2018 mộ cụ được trùng tu với kinh phí trên 300 triệu.

Năm 2006, di tích Lăng mộ Phạm Nhữ  được UBND tỉnh Quảng Nam (cũ) xếp hạng là di tích lịch sử cấp tỉnh tại Quyết định số 756/QĐ-UBND ngày 13/3/2006. Lăng mộ của ông hiện nay đang trở thành một di tích văn hóa, một địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống, lịch sử của dân tộc ta cho các thế hệ mai sau và là một điểm du lịch quan trọng thu hút nhiều khách du lịch đến thăm viếng ở Đà Nẵng.

 

Tác giả: Lê Thọ Tường

Nguồn tin: Tập sách Quế Sơn - Văn hoá và tiềm năng

Các tin mới hơn:

Bản đồ hành chính

Danh mục

Thư viện video

 

 

Thăm dò ý kiến

Bạn cảm thấy website của chúng tôi như thế nào ?

Thống kê truy cập

Tổng số lượt truy cập

0000137115

Tháng này: 3542
Tháng trước: 2442